هدف چیست؟ | بهترین روش هدف گذاری در سال 2024

هدف، واژه ای که تقریبا همگی شنیده ایم اما نکته اینجاست آیا می دانیم واقعا هدف چیست؟ چرا اکثرما انسان ها دائما تلاش می کنیم ولی به هیچ نقطه خاصی نمی رسیم؟ چرا برخی افراد خیلی سریع رشد می کنند و در مدت کوتاهی تمام آنچه که ما آرزو داشتیم را بدست می آورند. آیا تا بحال هدف گذاری کرده اید؟ چند بار شکست خورده اید؟ یکی از دلایل اصلی نرسیدن ما به اهداف ندانستن مفهوم هدف است. تا زمانیکه مفهوم چیزی را ندانیم نمی توانیم از آن استفاده کنیم. دلیل دیگر نرسیدن ما به اهدافمان روش غلط هدف گذاری است. در این مقاله به بررسی معنا، ویژگی ها و انواع اهداف پرداخته ایم و جدیدترین روش هدف گذاری عملی برای رسیدن سریع شما به اهدافتان را بیان کرده ایم.

این مقاله را بخوانید، اجراء کنید و دیگران را در سال جدید از تغییر خود متحیر کنید.

هدف چیست و چه مفهومی دارد؟

فرض کنید در جلسه خواستگاری هستید و شخص مقابل از شما می پرسد هدفتان از ازدواج چیست؟ یا در جلسه مصاحبه شغلی از شما سوال شود هدف 5 سال آینده شما چیست؟ چه پاسخی می دهید؟ شاید تا آن زمان به مفهوم هدف فکر نکرده باشید و با طرح این موضوع این سوال برایتان پیش بیایید که اصلا هدف چیست و چه مفهومی دارد؟

هدف واژه قریبی که این روزها زیاد می شنویم و ازهر کسی بپرسید هدفت چیست یکسری موارد را برای شما بازگو می کند اما جالب است که اکثرا هیچوقت به آنچه که هدفشان می نامند نمی رسند. و یکی از دلایل مهم شکست آنها ندانستن مفهوم هدف است. تا زمانیکه ما مفهوم درست چیزی را ندانیم نمی توانیم درست از آن استفاده کنیم.

تعاریف زیادی برای واژه هدف وجود دارد اما یکی از جامع ترین آنها جمله زیر است:

هدف،آینده یا نتیجه مطلوبی است که یک فرد یا گروهی از افراد تصور می کنند، برنامه ریزی می کنند و برای رسیدن به آن متعهد می شوند.

اما اگر بخواهیم به شکل ساده مفهوم هدف را بررسی کنیم می توان گفت هدف نقطه یا جایگاهیست در آینده که شما برای رسیدن به آن تلاش می کنید. مثلا فرض کنید من از مشهد امروز به سمت تهران حرکت می کنم در اینجا مبدا من مشهد و مقصد یا هدف من رسیدن به تهران است. در واقع تهران نقطه ایست که من تلاش میکنم تا به آن برسم.

تعیین هدف اولین قدم در تبدیل یک چیز غیرقابل مشاهده به قابل مشاهده است. تونی رابینز.

اشتباه نکنید. هر رویایی هدف نیست!

بسیاری از افراد مفهوم رویا، چشم انداز و خواسته را با هدف اشتباه می گیرند و به همین دلیل به بسیاری از اهداف خود نمی رسند. به همین منظور نیاز است تا به طور مختصر با مفهوم رویا، چشم انداز وخواسته، و تفاوتشان با هدف آشنا شویم.

1. هدف – رویا

رویا ها، تصورات یا تخیلات، آرزوهایی هستند که ما می خواهیم آن ها را داشته باشیم و اغلب الهام بخش ما هستند. اما تا واقعیت فاصله زیادی دارند. برای تحقق رویا باید آن را در چهارچوبی قرار دهیم که قابلیت انجام کار بر روی آن و در جهت آن وجود داشته باشد. هدف همان رویاست، اما در چهارچوب خاص با اندازه و ویژگی های مشخص.

2. هدف – چشم انداز

چشم اندازها خیلی شبیه رویاها هستند (مبهم). چشم انداز تصور شرایط ایده آلی از اینده برای ما بدون در نظر گرفتن محدودیت ها و شرایطمان است. در واقع چشم انداز، آن خود ایده آلی است که ما دوست داریم به آن برسیم و در طرف مقابل هدف، تعیین مسیر و گام های مشخص در زمان مشخص با در نظر گرفتن محدودیت ها برای رسیدن به چشم انداز است. در واقع هدف نقشه راه و دستورالعملی اجرایی برای رسیدن ما به چشم اندازمان است.

3.هدف – خواسته:

خواسته ها تمایلات ما و چیزهایی هستند که ما دوست داریم آن ها را داشته باشیم. مثلا همه ما دوست داریم اندامی زیبا داشته باشیم. یا دوست داریم در خانه ای مجلل زندگی کنیم. یا به سفر تفریحی روی کشتی ای لوکس در سواحل مارماریس برویم. چه کسی دوست ندارد! همه ما  آن ها را میخواهیم اما نکته اینجاست که این ها فقط خواسته های ما هستند و برای رسیدن به آنها باید اقداماتی انجام دهیم. در واقع اهداف اقدامات خاصی هستند که ما برای رسیدن به خواسته هایمان مشخص می کنیم. مثلا برای تناسب اندام نیاز است تا رژیم بگیریم و ورزش کنیم. خود ورزش کردن می شود هدف که منجر به تناسب اندام و رسیدن ما به خواسته مان می شود.

آیا داشتن هدف ضروری است ؟ مگر بدون هدف چه می شود!

فرض کنید روی صندلی خودرویی نشسته اید و راننده در حال حرکت است. از او می پرسید کجا می روی و به شما می گوید : نمی دانم! تعجب می کنید و می گویید نمیدانی کجا می روی یعنی چه ؟

این موضوع شاید برای شما خنده دار به نظر برسد اما جالب است بدانید در زندگی واقعی اشخاص زیادی بدون هدف و مقصد مشخصی در جاده زندگی حرکت میکنند.

در مثال بالا راننده آنقدر پیش می رود تا سوخت خودرو تمام شود و خودرو خاموش شود. وقتی مقصد مشخصی نداریم مهم نیست از کدام مسیر می رویم چون راه درستی وجود ندارد. بدون هدف تنها منابع و عمرمان را تلف میکنیم و بدون هیچ دستاوردی دنیا را ترک می کنیم.

اهداف سوخت ماشین زندگی هستند.

حالا که با هدف و اهمیت آن آشنا شدیم برویم سراغ انواع اهداف در زندگی.

انواع هدف در زندگی

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هدف (تناسب اندام) را برای خود انتخاب کرده اید و بعد از مدتی متوجه شده اید که رابطه تان هم با همسر یا خانواده دچار مشکل شده است و حالا باید برای بهبود رابطه خود فکری بکنید. حالا هدف جدیدی برای خود انتخاب می کنید (بهبود رابطه ام با همسرم). یا اینکه در محیط کار از شما خواسته می شود پروژه ای جدید را به سرانجام برسانید، حالا هدفی جدید برای انجام دارید اما تکلیف هدف های قبلی چه می شود ؟

در ادامه چند مثال از حیطه های مختلف هدف گذاری در زندگی برای شما بیان میکنیم و سپس راه حل برای رسیدن به تمام اهداف را با هم بررسی می کنیم.

مثال هایی از هدف گذاری در زمینه های مختلف زندگی

ویژگی های هدف

در جدول بالا مثال هایی از هدف گذاری در جنبه های مختلف زندگی را می بینیم. اما چگونه می شود به تمامی اهدافی که در جنبه های مختلف زندگی برای خود می گذاریم برسیم ؟

1. شفافیت:

باید دقیقا مشخص کنید که چه چیزی می خواهید یعنی مثلا اگر می خواهید وزنتان را کم کنید باید کاملا شفاف باشد که چند کیلو میخواهید کم کنید. مبهم یا کلی بودن هدف بزرگترین دلیل نرسیدن به آن است.

2. قابل اندازه گیری است؟

قابل اندازه گیری بودن یعنی اینکه آیا میتوانید پیشرفتتان را اندازه بگیرید. مثلا وقتی می گویید می خواهم ورزش کنم، ورزش کردن یعنی چه؟ به جای آن بهتر است بگویید: می خواهم روزی 30 تا طناب بزنم. بهتر نیست؟

همیشه با اعداد سروکار داشته باشید! شما وقتی می گویید می خواهم ورزش کنم نمی توانید تشخیص    دهید که دقیقا چه کاری باید انجام دهید و هر ورزشی که انجام دهید باز هم شما را راضی نمی کند زیرا به مقصد مشخصی نرسیده اید. اما زمانیکه می گویید می خواهم روزی 30 تا طناب بزنم وقتی 30 تا طناب شما تمام شد به هدفتان رسیده اید، هوررا!

3. واقع بین باشید:

واقع بین باشید اهداف بزرگ و دور از دسترس تنها شما را سرخورده می کند. شما باید ببینید شرایط و ابزار (مهارت، دانش،زمان، منابع) لازم برای رسیدن به هدف را دارید یا خیر. مثلا در بحث تناسب اندام اگر تازه عمل جراحی کرده اید و دکتر شما را از انجام ورزش های سنگین منع کرده است، گذاشتن هدف کم کردن 15 کیلو در 1 ماه کاملا غیر واقعی و دور از دسترس است. یا گذاشتن هدف درآمد 5 برابر درآمد فعلیتان در شغلی که تازه آن را شروع کرده اید. از آنجایی که دانش و مهارت کافی را در شغل مورد نظر ندارید هدف افزایش 5 برابری درآمد کاملا غیر واقعی بوده و به شکست منجر می شود.

4. اولویت بندی کنید:

در این بخش میخواهم به سوال بالا پاسخ دهم. شما ممکن است اهداف زیادی در زمینه های مختلف زندگی برای خود در نظر گرفته باشید اما آیا رسیدن به همه آن ها همزمان امکان دارد ؟ مطمئنا خیر روباهی که دو خرگوش را همزمان دنبال می کند همیشه گرسنه می ماند. اما زمانیکه چند هدف داریم چه کاری انجام دهیم ؟ نکته بسیار مهم این است که اگر چند هدف در یک زمینه دارید مثلا ارتقاء شغلی و افزایش درآمد و گرفتن پست مدیریت، بهترین کار این است که تک هدفی که منجر به تمامی نتایج می شود را انتخاب کنید. مثلا زمانیکه شما هدف خود را فقط مدیریت بخش بگذارید با رسیدن به ان ارتقاء شغلی میگیرید و درآمدتان هم افزایش پیدا می کند.

از طرفی زمانیکه اهداف مختلف در زمینه های مختلف داریم بهترین روش، نوشتن تک تک اهداف روی کاغذ و اولویت بندی آن هاست. یعنی مثلا شما می خواهید 5 کیلو وزن کم کنید، روابطتان با همسرتان را بهبود ببخشید و درآمدتان را هم 2 برابر کنید. در اینجا یک سوال خیلی مهم باید از خود بپرسید: حاضرید برای رسیدن به کدام هدف از بقیه اهداف چشم پوشی کنید ؟ از یک تا ده به هر کدام نمره دهید. هر کدام بالاترین نمره را گرفت آن هدف اصلی و اولویت شما در این زمان است. (البته ممکن است در زمان های مختلف اولویت شما متفاوت باشد مثلا در اوایل جوانی اولویت شما شغل و درآمد است و در میانسالی خانواده).

هدف گذاری اسمارت smart :

برای اینکه هدف گذاری شما کارآمدتر شود و نتایج بهتری بدست بیاورید باید نکاتی را در بگیرید. هدف گذاری اسمارت روشی است که به شما کمک می کند تا در چارچوبی مشخص هدف خود را طراحی کنید.

اسمارت SMART مخفف پنج کلمه شامل:

اهداف مشخص (Specific)، قابل اندازه گیری (Measurable)، دست یافتنی (Achiveable)، مرتبط (Realistic)، زمان بندی شده (Timely) می باشد. هدف گذاری اسمارت به شما کمک می کند تا هدفی شفاف داشته باشید.

تعریف کوتاهی از اهداف اسمارت:

1. هدف مشخص: هدف شما شفاف، باجزئیات و معنا دار است.
2. هدف قابل اندازه گیری: هدف شما برای پیگیری میزان پیشرفتتان قابل سنجش است.
3. هدف دست یافتنی: هدف شما واقع گرایانه است و شما ابزار و شرایط لازم برای رسیدن به آن را دارید.
4. هدف مرتبط: هدف شما با ارزش ها و دیدگاهتان مرتبط است.
5. هدف زمان بندی شده: هدف شما ضرب الاجل دارد.

مثالی از هدف گذاری اسمارت:

من میخواهم از 01/01/1403 تا 15/01/1403 به مدت 15 روز روزانه 10 صفحه کتاب هدف برایان تریسی را بخوانم.

تا اینجا با معنا، ویژگی ها و انواع هدف آشنا شدیم حالا زمان آن رسیده که هدف خود را مشخص کنیم. به روز ترین روش هدف گذاری که خود من هم از آن استفاده میکنم را برای شما آورده ام لطفا برای گرفتن نتیجه ای بهتر کاغذ و خودکار همراه خود داشته باشید یا در نوت گوشی یا کامپیوتر خود یادداشت کنید. زمان مورد نیاز برای این هدف گذاری حدود 15 دقیقه می باشد در این زمان لطفا وسایل پرت کننده حواس را کنار بگذارید. آماده اید ؟

بهترین روش هدف گذاری در سال جدید:

1. رویا پردازی کنید:

با تجسم شروع میکنیم. گوشه ای بنشینید و در آرامش خود ایده آل 5 سال آینده تان را تصور کنید.

(تقلب: 5 سال دیگه دوست داری از نظر مالی، خانوادگی، شغلی و … به کجا برسی و چی داشته باشی) بدون محدودیت هر آنچه که دوست دارید را تصور کنید.

2. تصوراتتان را روی کاغذ بیاورید:

تصورات خودتان را بنویسید. یعنی مثلا اگر تصور کرده اید در خودروی لوکس رولزرویس نشسته اید، بنویسید من 5 سال آینده : در رولز رویس نشسته ام و … .

3. 5 دسته شامل: (سلامتی، مالی، شغلی، خانوادگی و اجتماعی) ایجاد کنید:

هر کدام از تصورات و خواسته هایتان را در دسته مخصوص خود قرار دهید. به طور مثال داشتن خودرو رولز رویس در دسته مالی قرار میگیرد.

4. خواسته هایتان را یادداشت کنید:

تمامی خواسته ها و تصورات خود در بخش های مختلف را یادداشت کنید.

5. خواسته هایتان را اولویت بندی کنید:

در هر دسته اولویت (خواسته اصلی) را مشخص کنید.

6. دسته هایتان را اولویت بندی کنید:

از میان این 5 دسته، اولویت اصلی خود را مشخص کنید. (نکته: نحوه اولویت بندی در بخش ویژگی های هدف توضیح داده شده است).

7. خواسته هایتان را تبدیل به هدف کنید:

در حال حاضر اولویت های شما تنها آرزوهایتان هستند و باید آن ها را با توجه به مطالب گفته شده در بخش ویژگی های هدف تبدیل کنید به اهداف قابل دستیابی. مثلا اگر خودرو رولز رویس می خواهید و 20 سال سن و ماهی 5 میلیون درآمد دارید داشتن خودرو رولزرویس به هیچ عنوان برای شما واقع بینانه نیست. داشتن این خودرو چشم انداز شماست و باید هدفی کوچک با توجه به شرایط برای خود انتخاب کنید. مثلا برای شخصی با درآمد ماهی 5 میلیون تومان هدف واقع بینانه می تواند خرید موتور سیکلت تا سقف 35 میلیون تومان در یکسال باشد.

8. برنامه ریزی و اجراء کنید:

حالا که هدف خود را انتخاب کردید. برای رسیدن به آن برنامه ریزی کنید و سریعا اقدامی کوچک در جهت هدفتان انجام دهید.

نکته طلایی : آیا همیشه باید به اهدافمان برسیم ؟

دو ماهی گیر که برای ماهی گیری به رودخانه آمده اند را در نظر بگیرید.

اولی می گوید: من باید امروز 10 تا ماهی بگیرم.

دومی می گوید: من می خواهم امروز از ماهی گیری لذت ببرم.

تا ظهرهر کدام از ماهی گیرها 5 ماهی گرفته اند. حالا اگر ناگهان طوفان شود و آنها مجبور شوند برگردند خانه کدام ماهی گیر حالش خوب و کدام حالش بد است ؟مطمئنا نفر دوم حالش بهتر است زیرا از ماهی گیری لذت برده و حالا تا هر کجای مسیر هم که برود باز هم حالش خوب است. در طرف مقابل ماهی گیر اول با اینکه تلاش خود را کرده و 5 ماهی هم گرفته است اما حالش بد است زیرا شادی و رضایت خود را گره زده به رسیدن به هدف. نکته مهم این است قرار نیست همیشه به هدفمان برسیم تا احساس رضایت داشته باشیم بلکه باید با برداشتن اولین قدم به سمت هدفمان شادی کنیم. از مسیر لذت ببرید بدون فکر کردن به نتیجه فقط کاری که لازم است را انجام دهید، بعد از مدتی بدون آنکه بدانید به هدف رسیده اید.

امیدورام از خواندن این مقاله لذت برده باشید.